Voerpryse in die Kollig

/in

Jaco du Plessis: Tegniese Adviseur – AFGRI Veevoere

Voerpryse. ‘n Onderwerp vir bespreking in die landbousektor wat al verskeie individue laat sweet het. Die boer wat die voer aankoop of die verkose kandidaat van die voermaatskappy wat die prysbrief by die plaas moet gaan afgee.

Dit mag dalk lyk of voerpryse die hoogte inskiet die afgelope paar jaar. Kom ons kyk na van die faktore wat voerpryse beïnvloed om sodoende lig te werp op hoekom voerpryse is waar dit is.

 

Vaste kostes by voerfabrieke, of dan produksiekoste word deur verskeie faktore beïnvloed. Van die faktore sal onder andere insluit die tarief op elektrisiteit om die voer te produseer; maalkostes en arbeid wat gebruik word om die voer te produseer in terme van versakking en hantering. Boonop moet mens nog in hedendaagse begrotings beplan vir beurtkrag en onvoorsiene kragonderbrekings. Kragonderbrekings het ‘n geweldige impak op effektiwiteit van produksie en dus ook op koste van produksie.

 

Verder word voerpryse ook geweldig gedryf deur grondstofpryse soos mielies of sojabone. Sien Figuur 1 onderaan vir ‘n aanduiding van prysbewegings op mielies en op sojabone oor die afgelope dekade. Dit is skrikwekkend om te sien hoe duur onder andere die grondstowwe geraak het. Aangesien dit ‘n groot gedeelte van die meeste voere vul of byprodukte daarvan soos soja oliekoek in die voer gebruik word maak dit sin dat veevoerpryse dieselfde tendens volg as die grondstowwe.

 

Verskeie faktore wat die pryse van grondstowwe beïnvloed sluit onder andere in wisselkoerse met sterk geldeenhede. Veral die Rand/Dollar wisselkoers. Die wisselvalligheid van die Rand maak dit moeilik om vooruitskattings te maak op grondstofaankope soos sojabone omdat daar so baie van dit ingevoer word. ‘n Klein verandering in die wisselkoerse kan ‘n baie groot effek hê op die prys van die produk.

 

Beskikbaarheid van die grondstowwe is natuurlik ook ‘n baie groot drywer van die pryse en die hoeveelhede wat in- of uitgevoer word. Dit kom weereens terug na die impak wat wisselkoerse het op grondstowwe en dus ook voerpryse.

 

Brandstofpryse het ook ‘n noemenswaardige invloed op voerprys as mens die ligging van die voerfabriek waarheen gronstowwe aangery moet word asook die ligging waar die voer afgelewer word in berekening bring. Grondstowwe is baie keer net in sekere gebiede beskikbaar en daar is dus geen ander keuse as om dit na die fabriek te vervoer nie. Met die stygende brandstofprys het dit ‘n groot impak op voerprys, veral as die voer ver aangery moet word.

 

Laastens wil ek raak aan tegnologiese vordering in die voerbedryf. Soos die navorsing en tegnologie in die bedryf verbeter is daar al hoe meer produkte beskikbaar wat spesifiek vir een doel gemaak word. ‘n Voorbeeld daarvan sal ‘n produk wees wat spesifiek geformuleer word vir wolgroei by skape wat op stoppellande loop. Met tegnologiese vordering en navorsing word produkte so presies geformuleer vir ‘n spesifieke doel dat mens verseker met die verbeterde, duurder, produk ‘n heelwat beter inkomste bo voerkoste genereer net omdat daar meer effektief gevoer word en obrengste beter is.

 

Verwerkte produkte soos grondstowwe wat ‘n hittebehandeling of gaarmaakproses ondergaan laat mens toe om met minder volume voer baie meer effektiewe resultate te verkry.

 

Vra die verteenwoordiger van jou voermaatskappy oor die tipe van grondstowwe en voere. Vra ook uit oor goedkoper reekse voere indien dit krisistyd is en daar nie ander opsies is as om goedkoper te voer nie. Die sleutel tot sukses in voeding lê egter in effektiwiteit, nie altyd in terugsny op voerkoste nie.

 

 

 

Proteïene: Kwaliteit en Bronne

/in ,

Leon Botha AFGRI Veevoere.

 

Produkte word maklik vergelyk op prys wanneer die sakkaartjie waardes van ru-proteïen dieselfde is. Tog is hierdie ʼn baie breë term wat ons nie veel oor die produk se kwaliteit of verwagte produksie inlig nie. Wanneer proteïen bronne oorweeg word is dit belangrik om aspekte soos ouderdom van dier, produksiestadium, hoeveelheid stikstof afkomstig vanaf ureum of natuurlike proteïene, verteerbaarheid en verbyvloei fraksies te oorweeg. Want hierdie faktore speel almal ʼn rol in winsgewendheid van produksie, en is belangrik om in ag te neem vir hoë proteïen konsentraat (HPK), lekke en die totale gemengde rantsoen (TGR).

 

Die term ru-proteïen (CP) wat alom bekend is, word opgebreek in 5 fraksies (Fig.1). Wat belangrik is om te weet van die proteïene bron 1.) die totale nie-proteïen-stikstof (NPN) en 2.) die essensiële aminosure beskikbaar in die rumen en laer spysvertering stelsel, want hierdie is wat uiteindelik vir jou ʼn aanduiding kan gee of die behoeftes bevredig word om die verlangde produksie doelwit te bereik.

 

Proteïen in Voerkrale:

Kalwers gebruik mikrobiese proteïen en aminosure as boustene vir groei. Mikrobes in die rumen omskep die fermenteerbare komponente in die rantsoen na energie (vetsure) en mikrobe proteïen. Die eerste doelwit bly altyd om rumen mikrobe proteïen sintese te dryf vir optimum rumen funksie. Die produksie van mikrobe proteïen alleen is egter nie voldoende om hoë vlakke van produksie of versnelde groei te onderhou nie. Dit is waar die verbyvloei fraksies van proteïne belangrik raak. In die lae spysvertering kan hierdie verbyvloei proteïen opgeneem word as aanvulling van mikrobe proteïen om maksimale produksie uit kalwers te verkry.

 

Die proteïen behoefte vir groei is afhanklik van groei tempo en die proteïen inhoud van groei (gewigstoename). Aan die begin van die voerperiode bevat gewigstoename relatief baie proteïen en raak dit later in die voerperiode minder (soos neerlegging van vet toeneem) Fig.2. Dus, voordat ons kalwers in voerkraal begin voer, moet ons weet watter graad karkas ons wil bemark aan die einde (480kg/ 500kg/ 520kg). Hierdie beginsel sal maak dat ons anders kyk na die “backgrounding”, aanvangs en groei rantsoene wat meer fokus op raam groei en spier neerlegging teenoor die afrond fase wat laer is in ru-proteïen en meer energie.

 

Wanneer proteïen bronne soos soja-, katoen- en sonneblom-oliekoek as proteïne bron oorweeg word, raadpleeg jou voedingkundige eerder oor die verskille in voer omset verhouding van die verskillende bronne, die rand per kilogram massa toename (R/kg massatoename) en uitslag persentasie verskille tussen proteïen bronne. Hierdie sal daarop dui dat meer betaal kan word vir ʼn beter proteïen bron/ton om ten einde meer winsgewend te wees.

 

AFGRI Veevoere bied ʼn alternatief met Aminomax verbyvloeiproteïen tegnologie, wat die verbyvloei fraksie van oliekoeke verhoog deur ʼn streng gekontroleerde ensimaties proses en hitte. Wat uiteindelik verbyvloei verhoog, verteerbaarheid verbeter en produksie dryf deur n goeie aminosuur profiel.

 

Proteïen Bronne in Winterlekke:

Proteïenlekke word as aanvulling gebruik wanneer lae verteerbare weiding (stoppellande, strooi en droë veld) beskikbaar is. Dit is hier waar daar onderskeid getref moet word tussen proteïenlekke wat hoofsaaklik ureum bevat en lekke wat meer natuurlike proteïene, dus meer deurvloei proteïene bevat. Hierdie hoër deurvloei fraksie kan die mikrobe proteïen en aminosuur behoefte in die laer spysvertering aanvul. Proteïenlekke met minder ureum en meer natuurlike proteïen is veral geskik vir jonger groeiende diere en wolskape op droë weiding. Selfs as stoppellande met baie pitte en groen opslag bewei word is proteïenlekke met hoër verbyvloeiproteïen meer van waarde, aangesien ammoniak-N konsentrasie voldoende sal wees vir rumen mikrobes, en verbyvloeiproteïen die tekort aan mikrobe proteïen sal aan spreek.

 

Probeer weg beweeg vanaf die rand per persentasie ru-proteïene (R/%CP) op sakkaartjie wanneer proteïen bronne oorweeg word. Oorweeg eerder die kwaliteit, verteerbaarheid en aminosuur profiel van bron, want dit sal ʼn effek toon op uitslagpersentasie, voer omset verhouding, gemiddelde daaglikse toename en uiteindelik winsgewendheid.

 

Figuur 1:

 

Figuur 2:

 

 

 

Oesreste

/in ,

Danie du Toit, AFGRI VeevoereTegniese Adviseur

Inleiding:
Met die uitdagings wat landbouprodusente in die gesig staar, moet grond, weidings, vee en oesreste ten volle benut word om winsgewendheid te verseker. Die natuurlike weidings in die oostelike dele van Suid-Afrika bestaan uit suurgras wat baie goeie voedingswaarde in die somer bied, maar marginaal tot laag in die winter is.

Oesreste van kontantgewasse soos mielies, graansorghum, sonneblom en sojabone maak ‘n belangrike deel van die voervloeiprogram van veeboerdery in die saaigebiede uit. Oesreste, as weidingsbron, kan as goedkoop beskou word. In die geval waar insetkoste van die graanproduksie verhaal word, kan reste as byna verniet gesien word. Landerye met ‘n hoë opbrengs potensiaal, sal gewoonlik oor ‘n hoër drakrag beskik in vergelyking met landerye van laer opbrengs potensiaal.

Diereprestasie op oesreste?

Die mees algemene gewasse wat as weidingsbron gebruik word is mielies en sojabone. Dus fokus ons meer op hierdie gewasse. Die kwaliteit van die oesreste word bepaal deur die verhouding tussen die stoppelfraksie en graan. Ander faktore wat ook ‘n invloed het is die kultivar en die tipe stroper wat gebruik word. Die beste resultate op oesreste word verkry as die diere direk na stroop die reste begin bewei, ongeag die kultivar of stroper. Dit is belangrik om in gedagte te hou dat die kwaliteit van oesreste verlaag ongeveer vier weke na oes. Mieliereste se kwaliteit neem nie so vinnig af soos die van sojaboon-reste nie.

Mielies:

Op ʼn mielieland kan tot en met 300kg mielies per hektaar oorbly direk na stroop. Daar is gevind dat skape binne ‘n halfuur soveel as 800g mielies kan inneem. ‘n Voordeel van ‘n vars gestroopte mielieland is dat die energiewaarde hoog is. Alhoewel die energiewaarde hoog is kan daar wel tekorte wees in proteïen, koper, sink, magnesium en kalsium. Groot verliese kan voorkom wanneer vee nie aangepas is op hoë vlakke van beskikbare mielies en graan nie as gevolg van asidose of meer bekend as suurpens. Die verhouding tussen kalsium en fosfor op mielie-oesreste is ongunstig vir ʼn herkouer se behoeftes, wat kan lei tot die ontwikkeling van melkkoors by lakterende diere.

AFGRI Landelek, beskikbaar as ‘n meel of korrels, is geformuleer om voedingsprobleme te beperk en -tekorte aan te vul op mielie-oesreste.

Sojabone:
Sojaboon oesreste se groot voordeel is dat dit in die herfs beskikbaar is, wanneer die gehalte van natuurlike weiding al begin afneem het en daar nog nie mieliereste beskikbaar is nie. Dit oorbrug dus die gaping tussen somerweiding en mieliereste effektief teen ‘n lae koste. Die aanpassing van herkouer diere op sojaboon oesreste is dieselfde as vir mielie oesreste. In die geval waar reste gebaal word, het sojaboon oesreste ‘n beter kwaliteit in vergelyking met mielie oesreste.

Soos met beweiding van afgeoeste mielielande het beweiding van sojaboonlande ook voedingtekorte wat in gedagte gehou moet word. Eerstens, wanneer vee nie aangepas is op sojabone nie, kan diere oorvreet, loperige mis toon as gevolg van vette in die rou sojabone en opblaas. Tweedens kan lammers se groeipotensiaal belemmer word, omdat sojaboonreste as enkel bron lae melkproduksie , asook taai en dik biesmelk, veral by ooie tot gevolg het weens ‘n wanbalans tussen proteien en energie. Laastens kan die risiko vir ureumvergiftiging by vee verhoog word wanneer ‘n hoë ureumbevattende lek vir vee gegee word wat op sojaboon oesreste wei.

AFGRI se Ovitech 13, in ‘n meel of korrels, is geformuleer om voedingsprobleme te beperk en tekorte aan te vul op sojaboon oesreste.

Gevare en oplossings:

Siektes wat algemeen voorkom tydens die benutting van oesreste is, koksidiose, bloednier en pasteurella. Die toestande is stres verwant, omdat diere blootgestel is aan koue nagte tesame met hoë koolhidraatdiëte op mielie oesreste asook hoë stikstofdiëte veral op sojaboon oesreste. Haarwurm besmetting kan ook ‘n probleem wees. Diere kan geënt en doseer word om siekte toestande te voorkom.

Soos alreeds genoem is suurpens (asidose) die grootste probleem wat voorkom by beweiding van oesreste. Dit kan voorkom word deur:

  • Nie diere wat honger is op oesreste te jaag nie.
  • Pas diere geleidelik aan op oesreste. Dit kan gedoen word deur eerstens graan aan skape te voer op die veld, sewe dae voor hulle reste toe gaan. Op die eerste dag kan daar met 100g per dier per dag begin word en geleidelik vermeerder word tot dag sewe. Alternatiewilik kan weidingstyd op oesreste beperk word. Begin met 30 min op dag een en verleng tot ad lib weiding op dag sewe.
  • Tesame met die oesreste moet ‘n aanvulling gebruik word wat ‘n medikament bevat om suurpens te voorkom.

Opsomming

As oesreste korrek bestuur word en die regte byvoeding gegee word kan dit ‘n betekenisvolle bydrae tot totale voervloeibeplanning lewer. Diere moet oesreste direk na stroop benut om die beste waarde vanuit die reste te verkry, terwyl suurpens deurlopend gemonitor word.

 

 

 

Kuilvoer jou bate in tye van droogte.

/in

Deur Henri Viljoen AFGRI Veevoere

Weens onvoorspelbare reën, droogte, mark skommeling a.g.v. Covid 19, verhoogde insetkostes en die grondkwessie het boere baie struikelblokke wat voorlê. Dit is ook opvallend ons laat reën kry die laaste paar jaar, veral in die sentrale deel van die land.

Met hoë temperature en min weidings beskikbaar vanweë die lang harde winter is daar beperkte ruvoer op die veld beskikbaar vanaf Augustus tot en met Desember of selfs later wanneer dit vir die eerste keer reën. Kuilvoer is die beste en koste effektiefste manier om die laat reën periode te oorbrug.

Kuilvoer kostes en beplanning.

Sorghum kuilvoer kan maklik op droëland verbou word en met sy lae insetkoste verlaag dit die risiko aansienlik. Met persoonlike ondervindings is beleef dat  insetkoste selfs in ʼn droë jaar gedek word vanweë die gewas se groei vermoë en hoë stand. In die Sentrale streke is die droëland koste tussen R300 – R450 per ton kuilvoer, afhangend van die volume kuilvoer wat geproduseer word. Natuurlik is die ou gesegde van hoe meer jy produseer, hoe laer is jou kostes hier ook waar.

Indien jy oorweeg om die seisoen kuilvoer te produseer moet daar nou al begin beplan word hoe dit in jou boerdery gaan inpas.

Faktore wat in ag geneem moet word sluit in:

  • Gewas en kultivar:

Sorghum is baie goedkoper as mielies, maar die styselvlakke is baie laer. Grasse, lusern, beet en hawer kan ook ingekuil word.

  • Plant datum:

Onthou die droë materiaal inhoud van kuilvoer moet tussen 32 – 45 % wees om te verseker jy kry goeie kompaksie en ʼn suurstof vrye omgewing.

  • Kerf datum:

Die datum is moeilik om te bepaal, maar is krities belangrik aangesien die stadium van sny direk gekorreleer kan word met die kwaliteit van jou kuilvoer. Kry kenners om jou te adviseur oor die sny stadium.

  • Toerusting tot jou beskikking en toerusting wat in gehuur of aangekoop moet word:

Die inkuiling proses is baie tyd sensitief. Kontrakteurs is duur en nie altyd beskikbaar nie. Maak dus seker jy het genoegsame toerusting of huur opsies voor kuilvoer gemaak word.

  • Waar die kuilvoer gestoor word:

Poog om die kuilvoer so naby as moontlik aan waar die diere gevoer gaan word te stoor, om sodoende die kostes laag te hou.

Maak seker die hoop is op ʼn hoogliggende gebied sodat vloed water nie die voer beïnvloed nie.

  • Metode van gestoor :

Silo.

Kuilvoer sak.

Bunker.

Gat met grond mure.

Hoop bo op die grond (Bun)

Die bun metode van kuilvoer stoor is die maklikste en koste effektiefste manier om dit te doen. Dit is een van die grootste redes hoekom kuilvoer produksie deesdae baie makliker is as voorheen. Al wat benodig word is grond met ʼn klein helling wat in ʼn hoog liggende gebied geleë is en ʼn goeie seil om die bun toe te maak na die vastrap proses.

  • Inkuiling van die voer:

Die inkuiling is die belangrikste stap van die hele kuilvoerproduksie proses. Gedurende die inkuiling word die plant suiker omgeskakel in melksuur wat dien dan as ʼn preserveermiddel. Inkuiling is ʼn fermentasie proses wat in ʼn anaërobiese omgewing plaasvind en vir die rede moet die kuilvoer hoop lugdig geseël word met ʼn UV bestande seil wat ten minste 150 mikron dik is. Die optimale pH van goeie kuilvoer is tussen 3.8 – 4. Genoegsame suiker en melksuur bakterieë is nodig om te verseker dat die pH die beoogde vlakke bereik. Indien die pH nie onder 4 daal nie sal bottersuur gevorm word wat die smaaklikheid van die kuilvoer kan beïnvloed wat lei tot laer innames en laer produksie.

  • Kompaksie:

Maak seker die trekker wat gebruik word vir kompaksie trap nie onnodige grond of ander materiaal in die hoop nie. Kontaminasie vind plaasvind en die kuilvoer kwaliteit word negatief beïnvloed vanweë mikotoksiene wat oorgedra word. Kompaksie is ʼn voortdurende proses tydens kuilvoer produksie, maak dus seker om baie aandag te gee hier aan.

  • Hoeveel kuilvoer gaan gebruik word per dag:

Die hoeveelheid voer wat gebruik word per dag bepaal hoe groot die kuilvoer hoop gaan wees. Verliese word sodoende beperk.

  • Toemaak van die hoop:

Ou bande of ʼn grondlaag is die beste manier om die hoop toe te maak na die seil oorgetrek is vir wind. Maak seker om diere weg te hou van die kuilvoer hoop af.

 

 

Kuilvoer kan vir langtermyn gestoor word. Daar is gevalle aangeteken waar kuilvoer wat 20 jaar oud is suksesvol gebruik was om droogtes te oorbrug. Natuurlik was die kuilvoer goed gestoor in ʼn suurstof vrye omgewing. Daar word voorspel dat die volgende paar jaar bestendige reënval seisoene gaan wees en dit is nou die geleentheid vir elke boer om voor te berei vir die moeiliker tye wat kan voorlê. Wanneer daar weer ʼn droogte kom, sal jy as kuilvoer boer makliker die droogte kan aanpak.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MUN WAARDES EN HOE DIT GEINTERPRETEER BEHOORT TE WORD.

/in

Deur Johan Loubser, AFGRI Veevoere

 

Wat is Melk Ureum Stikstof?

Melk ureum stikstof (MUN), die konsentrasie van ureum in melk, is ‘n instrument om die doeltreffendheid van ru-proteïenbenutting in melkkoeie te monitor.

In die rumen degradeer mikrobes dieet proteïen na ammoniak. Wanneer ammoniak tesame met fermenteerbare koolhidrate in die rumen teenwoordig is, kan rumen-mikrobes die stikstof benut en as aminosure in mikrobiese proteïene vaslê. Oortollige ammoniak in die rumen word egter oor die rumenwand geabsorbeer en na die lewer geneem om na ureum omgeskakel te word. Ureum beweeg vrylik oor selmembrane dmv. diffusie. Dus, as bloed ureum stikstof (BUN) waardes verhoog word, sal MUN waardes ook verhoog. As MUN-waardes hoog is, is jou kudde bes moontlik besig om voerproteïen te vermors asook om oortollige stikstof in die omgewing vry te stel. Indien MUN-waardes egter te laag is, kan die rumen-bakterie-opbrengs verminder word en sodoende melkproduksie en melkproteïen-opbrengs beperk.

Faktore wat MUN beïnvloed

Die belangrikste faktor is die voorsiening van voldoende rumen degradeerbare koolhidrate om die nodige energie vir die rumen-mikrobes te voorsien om ammoniak in mikrobe proteïen om te skakel.

 

Die volgende voedingsituasies kan hoër MUN-waardes in jou kudde tot gevolg hê:

  1. Rantsoene hoog in Ru-Proteïen – Oormatige ru-proteïen in die rantsoen lei tot proteïen vermorsing.
  2. Rantsoene met te veel rumen gradeerbare proteïen (RDP) en/of oplosbare proteïen kan MUN verhoog, selfs as rantsoen Ru-proteïen normaal is.
  3. In geval van asidose in kudde – mikrobe proteïen groei word inhibeer en ammoniak nie benut nie.
  4. Rantsoene laag in fermenteerbare koolhidrate (bv. stysel, suiker, en/of verteerbare vesel) kan mikrobe groei verlaag en aanleiding tot hoër MUN gee.

 

Ander faktore wat ‘n rol speel

  • Water inname: Hoër waterinnames lei tot hoër urine produksie wat MUN verlaag.
  • Droë Materiaal Inname (DMI): MUN is normaalweg op sy hoogste 6 ure na ‘n voeding en op sy laagste net voor ‘n voeding.
  • Tyd van voeding relatief tot melking: MUN is normaalweg laer in voormiddag (AM) melkmonsters teenoor namiddag (PM) monsters.
  • Melkproduksie vlak: MUN is hoër in hoogproduserende melkkuddes.
  • Metode van voeding: Aparte voeding in stal gee aanleiding tot hoër MUN waardes vergeleke met ‘n totaal gemengde rantsoen.
  • Pariteit: MUN is hoër in meer-laktasie koeie.
  • Seisoen: Hitte stres verhoog MUN waardes.
  • Melkfrekwensie: Kuddes wat 3 keer per dag gemelk word toon gewoonlik hoër MUN waardes as kuddes wat 2 keer per dag gemelk word.
  • Ras: Holsteins toon normaalweg laer MUN waardes (woord hoofsaaklik toegeskryf aan hoër liggaamsmassa teenoor ander suiwelrasse bv. Jerseys)

 

MUN teiken waardes en riglyne:

Kuddes kan verskillende optimale MUN waardes hê weens verskeie faktore soos reeds genoem. Die waarde van MUN-toetse is egter om veranderinge in voer-en bestuursprogramme binne ‘n kudde te moniteer. Daar is oor die jare verskeie grense t.o.v. ideale MUN waardes gepubliseer wat interpretasie uitdagend kan maak. Sommige Navorsers beveel ‘n band van 10 – 14 milligram per desiliter (mg/dl) aan terwyl ander ‘n band van 8 – 12 mg/dl aanbeveel. Die band van 8-12 mg/dl word nou al meer as ideaal beskou weens die vermoë van voedingkundiges om rantsoene m.b.v. biologiese modelle (bv. AMTS) meer akkuraat te balanseer t.o.v. rumendegradeerbare proteïen en koolhidrate, aminosuur behoeftes van diere ens. om oortollige rumen-ammoniak en uitskeiding te beperk.

Riglyne:

  1. Ontwikkel ‘n MUN basislyn wat “normaal” is vir jou kudde (waardes kan wissel van 8 tot 14).
  2. Wanneer die plaas basislyn verander met meer as 2 of 3 punte (normale variasie), kyk vir veranderinge in jou kudde en voedingprogram wat hierdie MUN skuif veroorsaak het.
  3. Kyk op weeklikse-, maandelikse- en seisoen gemiddeldes omdat groot variasies van dag tot dag kan voorkom.
  4. MUN-waardes tussen verskillende toetsinstansies kan varieer as gevolg van verskille in apparaat en monsterneming.

Wanneer daar dus vasgestel word dat MUN-vlakke buite normale bande is, ondersoek die rantsoen, melkkomponente, voedingsbestuur en voedingstofbalanse. Lae MUN waardes (<8-10 mg/dl) impliseer gewoonlik ‘n moontlike tekort aan dieet proteïen wat tot lae bakteriële proteïen vorming aanleiding gee en sodoende melkproduksie asook melkproteïen opbrengs verlaag.

Hoë MUN waardes (>12-14 mg/dl) kan geassosieer word met oortollige dieet proteïen of ‘n wanbalans van rumenproteïen, proteïen fraksies en energie (nie-strukturele koolhidrate). Hierdie faktore kan dus ook verband hou met ‘n verlaging in melkproduksie, ware melkproteïen asook voerdoeltreffendheid. Hoë MUN-waardes dui op vermorste voerproteïen en meer energie wat deur die koei gebruik moet word om die oormatige proteïen deur urine uit te skei. Dit beteken ook dat oortollige stikstof in die omgewing uitgeskei word.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nicci Oosthuizen: Proudly AFGRI, born and bred

/in

With the Covid-19 pandemic still in full swing and 2021 still in its baby shoes, many of us feel uncertain about the future. With so many dreams and goals for ourselves and our children, how do one navigate this year?

“A pessimist sees the difficulty in every opportunity,” Winston Churchill once said, “but an optimist sees the opportunity in every difficulty.”

The AFGRI Animal Feeds family has therefore made a promise to ourselves and our customers that despite these chaotic and uncertain times, we will live to the fullest and not give up on our dreams nor those of the next generation.

Celebrating success

In anticipation of a bright future ahead, we’re celebrating and sharing some of our AFGRI family’s achievements to motivate and inspire us all to continue chasing our dreams.

Nicci Oosthuizen, a grade 11 scholar at Afrikaanse Hoër Meisieskool, is the youngest netball player in history to have been selected for the South African under-21 team. The SA U/21 team is currently preparing for the Netball World Cup Junior League 2021, which will take place in Fiji this year.

Nicci’s achievement comes after a lot of dedication and practice. She enjoys her position as centre and has been playing netball since the age of nine years. Nicci is known by her team for her quick hands and ability to balance and control the game expertly. Nicci’s coach, Amanda Mynhardt, told News24 that what really sets Nicci apart is her brilliant mind.

AFGRI has also been the proud head sponsor of Meisies Hoër for the past few years. And Nicci, herself a family member from the AFGRI stable, wears the AFGRI logo on her netball dress with so much pride since it holds personal meaning for her.

 

Nicci Oosthuizen, our AFGRI baby achieving big dreams.

On behalf of the business and the AFGRI brand, I would like to again congratulate Nicci on her phenomenal achievement. Our prayer is that God will protect you from injury and fill you with strength and courage to use your talents and your full potential.

We’re proud of you Nicci!

Anina Hunter

Totale gemengde rantsoen (TGR)- wins of verlies vir die boer.

/in

Arrie Herbst AFGRI Veevoere Tegniese Adviseur

Waardetoevoeging is vandag sentraal tot volhoubare en winsgewende boerdery onder moeilike omstandighede. In veeboerdery kan ’n ekstra inkomste gegenereer word deur jou speenkalf of -lam self af te rond deur middel van ’n totale gemengde rantsoen (TGR). Sekere

belangrike suksesfaktore moet egter in ag geneem word, want anders kan dit tot groot ekonomiese verliese, eerder as ’n verhoogde inkomste, lei.

Wat is ʼn TGR:

’n TGR behels die meng van verskeie grondstowwe, onder andere ruvoer, in spesifieke hoeveelhede om ’n gebalanseerde rantsoen aan die dier in ’n spesifieke stadium van produksie te voer. Die TGR moet só geformuleer word dat dit al die nodige voedingstowwe vir elke stadium van produksie bevat. Ruvoer soos gras of strooi en kuilvoer, word saam met energiebronne in die vorm van mielies of ‘hominy chop’ en ’n hoë proteïen konsentraat gemeng om die dier in staat te stel om met elke hap ’n gebalanseerde dieet in te neem.

Voordele van ʼn TGR:

  • ’n Goed gemengde TGR sal voerdoeltreffendheid verhoog, want elke hap bestaan uit goed gebalanseerde voedingstowwe wat produksie verhoog.
  • Ruvoer word saam met die konsentraat deur die dier ingeneem, wat ’n baie meer stabiele rumen-omgewing skep. Dit verhoed dat die dier hom oorvreet aan die konsentraat, wat tot spysverteringsprobleme soos asidose, opblaas en rooiderm kan lei.
  • Produsente kan na verskillende roumateriale, soos ‘hominy chop’ of brouersgraan, kyk as ’n goedkoper energie of proteïenbron om die TGR se koste te verlaag.
  • Produsente kan ook ’n groot deel van die TGR, soos gras, kuilvoer en mielies, self op die plaas produseer. Dan is dit net nodig om ’n hoë-proteïen konsentraat in te koop om die TGR te meng.

Nadele van ʼn TGR:

  • Om ’n TGR doeltreffend te meng, moet die regte menger aangeskaf word. Beide die menger en trekker moet onderhou word, en dit lei tot addisionele kostes.
  • Daar is ’n optimale tyd wanneer ’n TGR gemeng moet word. Wanneer ’n TGR te vinnig gemeng word, kan die vesellengtes te lank wees. Diere kan dan konsentraat uitsoek en die vesel los. Indien die TGR te lank gemeng word, kan die vesel te fyn gesny word en kan dit tot spysverteringsprobleme lei.
  • Diere in ’n voerkraal of melkery moet elke dag op dieselfde tyd gevoer word. Dit is dus belangrik om op naweke en vakansiedae seker te maak dat die regte voedingstye gehandhaaf word.

Belangrike aspekte by die meng van ʼn TGR

Vesellengte is uiters belangrik by die mengvan ’n TGR. Gras of strooi moenie te lank of te kort wees nie, want dit beïnvloed die  rumenfunksies en lei tot produksieverliese.

Dit is belangrik om eers droë voerkomponente soos gras, strooi en lusern saam met die konsentraat in te gooi, sodat dit fyn gesny kan word. Wanneer roumateriale soos kuilvoer en nat brouersgraan bygevoeg word, raak die hele mengsel nat en sny die ruvoer baie moeilik.

Die vog in ’n TGR is belangrik. Produsente moet weet hoeveel vog in roumateriale soos kuilvoer is ten einde die totale mengsel se vog te balanseer. Te veel vog in ’n TRG kan innames onderdruk, omdat dit die rumenkapasiteit beperk. Te min vog kan veroorsaak dat diere konsentraat uitsoek omdat dit nie aan die ruvoer vaskleef nie. Konsentraat is baie smaaklik, so diere sal dit eerder vreet en die ruvoer los.

Voerkrippe moet gereeld skoongemaak word, veral wanneer daar met kuilvoer of nat brouersgraan gewerk word. Voer kan as gevolg van hoë vogvlakke vinnig muf en dit lei tot vrot kos wat diere nie wil eet nie. Die verskaffing van genoegsame vars voer sal hoër innames en dus verbeterde produksie tot gevolg hê.

Opsomming

Die produsent kan winsgewend waarde toevoeg tot sy kalf of lam deur ’n TGR te voer, mits hy al bogenoemde faktore in ag neem. Met die hoë koste van roumateriale, is dit noodsaaklik om ’n voedingkundige of adviseur te gebruik om die TGR te formuleer vir optimale produksie.

Dit is ook noodsaaklik dat roumateriale deurentyd gemonitor word sodat aanpassings gemaak kan word as die voedingswaardes verander. Roumateriale soos kuilvoer en lusern kan op die oog af dieselfde lyk, maar die voedingswaardes kan aansienlik verskil. Indien die TGR in sulke gevalle nie aangepas word nie, sal dit tot produksieverliese lei.

 

 

 

 

 

GRAAN IN DIE VOERKRAAL

/in

Hoe fyn is fyn genoeg?  Wat is die werklike verliese?

Deur Gerrit Coetzee – AFGRI Veevoere

Dit is kommerwekkend dat daar vandag nog voedingkundiges is wat verkondig dat daar geen verskil tussen heel, gebreekte en gemaalde mielies is nie.  Almal stem egter saam dat die risiko vir rumen steurnisse verhoog soos die mielies fyner gemaal word.  Waarom sal dit wees?  Waarom is die risiko vir asidose heelwat laer by heel mielies in vergelyking met fyn gemaalde mielies?

Teorie

Deurvloeitempo is die tyd wat voer in die spysverteringskanaal spandeer.  Hoe stadiger die deurvloeitempo hoe meer tyd is daar beskikbaar vir vertering.  Heel of gebreekte mielies sal dus langer blootgestel word aan vertering.  Die teendeel is dan dat fyn gemaalde mielies vinniger deur die spysverteringskanaal beweeg en ‘n korter tyd aan vertering blootgestel word, die blootstellings oppervlakte is egter groter en kanselleer teoreties die vinniger deurvloeitempo uit.  Teoreties is daar dus nie ‘n verskil tussen heel, gebreekte of gemaalde mielies nie.

“Meet om te weet”

Daar is ‘n baie eenvoudige manier om te bepaal of vertering beter is op growwe of fyn gemaalde mielies.  Die antwoord is eenvoudig om die hoeveelheid stysel wat in die mis verlore gaan te bepaal.  Dit kan gedoen word deur ‘n verteenwoordigende monster na ‘n laboratorium te stuur vir ontleding.  Maak net seker dat dit ‘n erkende laboratorium is wat aan alle standaarde voldoen om foutiewe inligting te voorkom.

Risiko

Deur onoordeelkundig die mielies in bestaande rantsoene fyner te maal het groot risiko vir die gesondheid van die dier.  Kontak eerder ‘n betroubare voedingkundige met ondervinding in die bedryf om jou daarmee by te staan.

 

Praktyk

Die afgelope paar jaar is daar by verskeie plaaslike voerkrale onder verskillende omstandighede en met verskillende ruvoer bronne vergelykings gedoen tussen graan fraksies en stysel wat verlore gaan in die mis.  Graan fraksies word bepaal deur dit te sif met ‘n 3.55 – 2.36 – 1.44mm sif en die persentasie graan in elke fraksie word bepaal soos die foto illustreer.

 

 

Voorbeelde van graan fraksies.  (1 en 2 Graansorghum, 3 en 4 Mielies)

Dit word dan in die rantsoene gebruik vir ten minste 7 dae voor ‘n verteenwoordigende mis monster geneem en na ‘n laboratorium gestuur word.  Die stysel ontleding word dan teenoor die graan fraksies beoordeel.  Graan word fyner gemaal en deur dieselfde stelsel beoordeel.  Meestal word dieselfde rantsoene gebruik omdat verandering in graan fynheid klein gehou word om akkurate en vergelykbare syfers te kry.  Daar was sonder uitsondering met elke verandering van graan fynheid ‘n verlaging in stysel wat verlore gaan in die mis.

Ekonomie 

Kom ons aanvaar ‘n paar duimreëls en teoretiese syfers om die berekening te vereenvoudig;

  • Mielie prys R2600
  • Mielie prys R2955 op DM basis.
  • Mielies bevat 70% stysel op DM basis.
  • ‘n Voerkraal kalf wat in die afrond fase 9kg DM volledige rantsoen vreet wat uit ‘n kombinasie van mielies, en ander grondstowwe bestaan.

Stysel in die mis kan wissel van so min as 5% tot 30%.  As die bogenoemde kalf se mis 20% DM stysel bevat gaan ongeveer 480g stysel per dag verlore.  As ons dit kan verlaag na 10% DM stysel in die mis verlaag die verlies na 212g stysel per dag.  Dus ‘n verskil van 268g stysel per dag.  1kg stysel op ‘n DM basis is R4.22 wat dan beteken dat ons met die klein verbetering van stysel vertering R1.13 per dier per dag minder stysel verloor.  Oor 120 dae is dit R135.60 per dier en vir ‘n kraal van 10 000 kalwers R1 356 000 per 120 dae siklus.  Dit neem natuurlik nie die verbetering van voeromset (VOV) in ag wat hiermee gepaard gaan nie.  VOV het ‘n groot impak op winsgewendheid.

Opsomming

Daar is sonder twyfel baie voordele en risiko wanneer graan fyner gemaal word.  Wanneer dit reg gedoen word in samewerking met ‘n voedingkundige oortref die voordele definitief die betrokke risiko.  Kraal bestuur moet goed wees om resultate te verseker.  Fyn mielies in samewerking met mielie semels (chop) kan baie effektief gebruik word.  Effektiwiteit waarmee alle hulpbronne gebruik word speel ‘n groot rol in die winsgewendheid van die onderneming.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Doeltreffende voedingstrategieë in droogtetye

/in

Deur Johan Loubser, AFGRI Veevoere

’n Droogte word gewoonlik beskryf as ’n lang tydperk, dikwels langer as een jaar, met reënvalsyfers vir ’n spesifieke gebied wat laer as normaalweg is. Water en ruvoertekorte volg onvermydelik daarna. Groot finansiële impakte, veral op produsentevlak, is deel van ’n droogte.

Voorspellings vir Suider-Afrika wys dat ons in die toekoms ’n toename in droogtes kan verwag. Die realiteit van  langdurige droogtes is dat die gevolge slegs deur proaktiewe besluitneming, bestuur en beplanning verminder kan word.

 

Droogtes weens menslike impak

Die vernaamste rede vir droogtes of ruvoertekorte weens menslike impak, is die deurlopende oorbenutting van weiding. Dit word veroorsaak deur te hoë veebeladingsdigthede, waar die aantal diere die voorgeskrewe drakrag van weiding oorskry. Dit lei tot baie lae volumes beskikbare weiding. Dit is meestal tot ontwikkelende en landelike gebiede beperk.

Hierdie droogtes kan voorkom word met die toepassing van die korrekte ladingsdigthede van diere asook goeie weidingsbestuurspraktyke.

 

Seisoenale droogtes

Seisoenale droogtes is ’n algemene verskynsel as gevolg van seisoenale veranderinge, byvoorbeeld laatsomer in die Wes-Kaap en laatwinter in die somerreënvalgebiede. Die beskikbaarheid en gehalte van ruvoerbronne en weiding is dan gewoonlik op sy laagste. Dikwels word ’n ‘groen droogte’ aan die begin van die nuwe reënvalseisoen ervaar, wanneer weiding nog groen is. Dit kan daaraan toegeskryf word dat die volume van beskikbare ruvoer of plantegroei dan beperk is. Hierdie tipe droogte is oorkombaar met goeie weidingsbestuur, aanvullende voedingspraktyke en die nakoming van drakrag-riglyne.

’n Algemene reël is om die aantal diere binne 80% van die maksimum voorgeskrewe drakapasiteit van natuurlike  weiding te hou. Verander die tipe en hoeveelheid aanvullende voeding betyds volgens seisoenale veranderinge. Neem die beskikbaarheid en gehalte van weiding, asook die fisiologiese stadium van die diere, in ag. Diere in produksie (lakterend) benodig meer voer.

 

Sikliese droogtes

Sikliese droogtes verwys na periodieke droogtes as gevolg van veranderinge in die weerpatrone. Dit is hoofsaaklik te wyte aan aardverwarming en veral El Niño-verskynsels binne die Suid-Afrikaanse konteks. Dié tipe droogtes kan nie voorspel of verander word nie.

 

Negatiewe finansiële impak

Sikliese droogtes kan weens die volgende redes ’n negatiewe finansiële impak op veeboere hê:

  • Vermindering van die aantal reproduktiewe diere as gevolg van ruvoer- en weidingstekorte.
  • Vermindering van die aantal bemarkbare speenkalwers of -lammers.
  • Verlaagde groei van gespeende diere.
  • Aankoop van ruvoer wanneer die beskikbaarheid daarvan gewoonlik beperk is.
  • Hoër as normale ruvoer- en voerpryse as gevolg van voorsiening en vraag en ander ekonomiese faktore.
  • Verkoop van diere wanneer ander produsente ook hulle diere verkoop. Die skielike ooraanbod van diere lei gewoonlik tot laer veepryse.
  • Bogemiddelde veepryse wanneer produsente na ’n droogte weer hul veegetalle wil verhoog.

 

Doelwitte vir droogtevoeding

Die hooffokus van diere se voeding moet tydens ’n sikliese droogte op onderhoud gemik wees, en nie op volle  produksie nie. Voere moet die hoogste beskikbare volume materiaal teen die laagste koste vir instandhouding beskikbaar stel, ongeag die fisiologiese voedingstofwaarde.

Die resultaat is maksimum vesel of ruvoer, met minimum konsentraatinname. Voere of kombinasies met ’n ruproteïenwaarde van 10% en ’n energiewaarde van 8,2 megajoules metaboliese energie, sal meestal  voldoende wees. Die onderhoudsbehoeftes van jonger diere is laer as dié van ouer diere. Diere moet dus verkieslik op ’n jonger ouderdom gespeen word.

Kernteeldiere moet veral tydens laat dragtigheid en vroeë laktasie meer gevoer word om ’n aanvaarbare kondisie te handhaaf. Kalwings- en lamprobleme, ’n swak groeitempo by jong diere en lae herbesetting kom voor wanneer teeldiere se kondisietellings te laag daal.

Kruipvoeding vir veral lammers is voordelig omdat hulle dan heelwat minder vreet. Hulle is ook dan in die tydperk wanneer hul voeromsetverhouding op sy beste is, en kan vroeër as normaalweg gespeen en verkoop word.

Verandering van kuddestruktuur

Tydelike herstrukturering van die kudde behels die tydige verkoop van alle nie-teeldiere (osse, speenkalwers en slagdiere). Verkoop speenkalwers en speenlammers vroeër om druk op teeldiere en beskikbare weiding te verlig. Die afronding van gespeende diere op die plaas is slegs ’n opsie indien die voerkoste en beskikbare fasiliteite daarvoor voorsiening maak.

 

Voorsorgmaatreëls vir droogtes

  • Voorsien ten alle tye genoeg drinkwater.
  • Indien moontlik, gebruik kleiner kampe om energieverliese te beperk.
  • Groepeer diere volgens hul kondisietelling, ouderdom en fisiologiese stadium.
  • Gebruik doeltreffende voerkrippe om verliese te beperk.
  • Indien moontlik, maal of kerf ruvoer. Die inname met gemaalde hooi is tot 30% hoër as met lang hooi.
  • Voorsien skaduwee.
  • Hou diere skoon van inwendige en uitwendige parasiete.

AFGRI Veevoere vervaardig ’n volledige reeks voere en aanvullings vir droogtetoestande. Kontak gerus ’n AFGRI tegniese adviseur rakende beskikbare produkte en voedingsaanbevelings.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Die redes en bestuursriglyne vir die gebruik van verskillende lekaanvulling.

/in

Henri Viljoen, Tegniese Adviseur, AFGRI Veevoere

Onvoorspelbare reën, droogte, mark skommeling a.g.v. bek-en-klou, verhoogde inset kostes en die grondkwessie het boere reeds vroeg in 2019 laat begin wonder of hul nog aan die voorpunt van die land se voedselproduksie wil wees.

Met die laat en onreëlmatige reën is daar in groot dele van ons land beperkte weiding en met die wintermaande wat voorlê sal daar noukeurig bereken moet word hoe die boer sy lekaanvulling gaan gebruik om hierdie winter die diere se kondisie te behou en sodoende koste-effektief te boer.

Die doel van lekaanvulling is om die nutriënte wanbalans wat natuurlik voorkom vanweë inherente eienskappe van die veld reg te stel en sodoende te verseker dat die diere in ‘n positiewe energiebalans bly.

Die probleem met diere wat op droë veld wei, is dat die veldkwaliteit van een plek tot die volgende van mekaar kan verskil. Selfs in dieselfde kamp kan daar wesenlike verskille wees in die voedingswaarde van die weiding. Elke streek en jaar verskil ook van mekaar vanweë variasies in die klimaat.

Boere moet dus die kondisie van sy diere noukeurig dophou en saam met sy adviseur ‘n lekaanvulling kies om die basiese behoeftes van die diere te bevredig.

Daar is 3 basiese tipes lek aanvulling:

Proteïenlekke, wat proteïen, energie en minerale verskaf. Produksielekke wat energie, proteïen en minerale verskaf. Mineraallekke, wat slegs vitamien en minerale verskaf.

Die tipe lek wat gebruik word, word bepaal deur die tipe weiding, (Groen of droog), die beskikbaarheid van die weiding en die produksiefase van die dier (groeiend, dragtig, lakterend of droog). In die skrywe word net Proteïenlekke en Energielekke bespreek aangesien die somer maande reeds verby is.

 

Proteïenlekke (Winterlekke):

Proteïen is gedurende die winter die beperkende faktor. Diere wat ‘n proteïen tekort het wei gewoonlik min al is daar baie veld beskikbaar. Diere raak maer en hul mis is droog, hard en swart van kleur.

Algemene riglyn is dat ‘n 450 kg koei 225 g ru-proteïen ‘n dag benodig om haar gewig te onder hou. Proteïenlekke bevat gewoonlik ureum (10-15%) en die proteïen waardes kan wissel tussen 35 – 60%. Verder bevat die lekke ook minerale.

Die bron van die proteïen in die lek is belangrik. Verskillende kombinasie van ureum en verbyvloeiproteïen gaan bepaal vir watter tipe diere die lek aangewend behoort te word. Voorbeelde hiervan is AFGRI se Optitech 45 en Beeslek 45. Albei het 45 % ru-proteïen maar die proteïen fraksies verskil. Optitech 45 het 24% natuurlike proteïen en 10 % ureum teenoor Beeslek 45 wat 15% natuurlike proteïen het en 12 % ureum. Optitech 45 is dus meer geskik vir jong groeiende en produserende diere en die Beeslek 45 is meer geskik vir onderhoud op winterveld.

 

Produksie lekke(Energie lekke ):

 

Produksielekke bevat tussen  16-32% proteïen, 8-10 MJ ME/kg, 0.9 – 1.2% Ca en 0.6% P (Ca:P moet 1.5 tot 2.1 wees), Mg, K, S en spoorelemente. Produksielekke word aangewend  wanneer weiding nie aan die voedingsbehoeftes van groeiende jong diere, laatdragtige en lakterende diere kan voorsien nie. Dit is noodsaaklik dat produksielekke genoegsame verbyvloeiproteïen en energie bevat omrede dit aan diere gevoer word wat ‘n hoër behoefte aan proteïen en energie het as gevolg van hul produksiefase.

 

Bestuursriglyne:

 

Aanpassing van diere moet altyd gedoen word, wanneer daar ‘n voer verandering gemaak word. Diere wat nie gewoond is aan ureum-lekke nie moet vir ongeveer 7 dae slegs ‘n soutlek ontvang om te verseker hulle nie southonger is wanneer die ureum-bevattende lek gevoer word nie. Ureum is hoogs oplosbaar en ureum-lekke moet beskerm word teen reën. Genoegsame vreetspasie, water en weiding moet altyd beskikbaar wees. Voer altyd volgens die aanbevelings van die veevoer maatskappy. Indien die innames bo die aanbeveling is, kontak jou adviseur dadelik om die probleem op te los.

 

Ten Slotte:

Mineraallekke word gebruik om mineraal tekorte in die somer aan te vul. Proteïenlekke word gebruik om die lae proteïen vlakke van droë weidings aan te vul en so ook die inname van die weidings te verhoog.